Podobnie jak ludzie, konie starzeją się w sposób nieregularny. Niektóre osobniki w wieku 20 lat nadal pracują w rekreacji, czy małym sporcie, sprawdzają się również w hodowli. Niestety część koni w takim wieku wymaga szczególnej opieki.
Niejednokrotnie właściciel zadaje sobie pytanie : Czy to już pora by zmienić dietę mojego końskiego „seniora”? Otóż jeżeli koń jest nadal tak samo aktywny oraz w dobrej kondycji fizycznej nie trzeba od razu robić rewolucji żywieniowej. W zasadzie wystarczy zapewnić dostęp do minerałów odpowiednich dla starszych koni oraz uzupełnić dietę o dodatek pasz zasobnych w wysokiej jakości białka. Sprawa komplikuje się gdy nasz kopytny przyjaciel zaczyna spadać z masy, staje się mniej wydolny podczas pracy i traci chęć do aktywności. Są to wskazówki do wzmożonej obserwacji naszego rumaka oraz przesłanki do wprowadzenia zmian w jego żywieniu. Zanim jednak zabierzemy się za optymalizację diety warto sprawdzić gdzie tkwią przyczyny złej kondycji naszego pupila.
Profilaktyczna wizyta stomatologa u koni w każdym wieku powinna odbywać się dwa razy w roku. U koni seniorów jest to szczególnie ważne. W starszym wieku pojawiają się m. in. problemy z siekaczami, które w wyniku nadmiernego starcia mogą powodować wyrywanie całych roślin z korzeniami, zamiast ich precyzyjnego odcinania. Prowadzi to do zapiaszczenia jelit. Kolejnym problemem związanym z uzębieniem jest powstawanie tzw. „ostrych zębów”. Poprzez nierównomierne ścieranie powierzchni tnących przedtrzonowców i trzonowców powstają ostre krawędzie, które ranią język oraz błony śluzowe w obrębie jamy ustnej. W wyniku tego koń niechętnie je, nieprawidłowo rozciera pokarm co prowadzi do utraty masy ciała oraz chorób jelit. W takim przypadku weterynarz na kontroli uzębienia wykona tarnikowanie. Jeżeli sam zabieg nie poprawi chęci do pobierania paszy, można stopniowo wprowadzić do diety miękkie pasze ułatwiające przeżuwanie tj. wysłodki buraczane, czy paletyzowane siano tzw. trawokulki.
Ruch to zdrowie
Kolejną bolączką dla właściciela może być zły stan zdrowia kończyn konia „seniora”. Bolące stawy, problemy ze ścięgnami czy przykurcze mięśni powodują niechęć do poruszania się. W takich przypadkach nawet konie utrzymywane na pastwisku potrafią ograniczyć swój ruch do minimum, a nie przemieszczając się tracą możliwość poszukiwania najlepszej jakości pokarmu. Brak ruchu oraz zadowolenie się niedostateczną ilością pożywienia może wpłynąć na utratę masy mięśniowej konia. W przypadku zdiagnozowania problemu ze stawami można wprowadzić do diety preparaty zawierając glukozaminę. Mogą one przyczynić się do zwiększenia ilość mazi stawowej tym samym zmniejszając uczucie bólu.
Hierarchia w stadzie
Starsze konie znajdują się niżej w hierarchii stada od osobników będących w sile wieku. Reguła ta staje się problematyczna podczas chowu pastwiskowego lub jeżeli konie trzymane są w stajniach zagrodowych. Należy przyjrzeć się relacjom panującym w stadzie. Często zdarza się, że młodsze osobniki odganiają „emerytów” od żłobów lub z miejsc gdzie rośnie bujnie trawa w zachwaszczone lub zapiaszczone rejony łąki. Nie rzadko zachowania te prowadzą do niedożywienia starszych koni. W takim przypadku trzeba podzielić pastwisko lub wybieg i pogrupować konie.
Koń emeryt
Jeżeli podejmujemy decyzję o wyłączeniu konia z pracy, należy pamiętać, by zrezygnować z paszy treściwej, a zapewnić stały, nieograniczony dostęp do pasz objętościowych dobrej jakości. Utrzymując konia na dobrze przygotowanym pastwisku, nie musimy dostarczać mu dodatkowych składników odżywczych. Sytuacja zmienia się w okresie jesienno-zimowym, kiedy pyszna wartościowa trawa zostaje zamieniona sianem. Problem pojawia się w momencie kiedy jest ono kiepskiej jakości. Dostarcza mało wartości odżywczych, a w dodatku jest niechętnie pobierane przez „seniora”. Takim sianem ciężko jest w pełni pokryć potrzeby bytowe konia. W takiej sytuacji, aby zapobiec spadkom masy ciała trzeba do końskiej diety wprowadzić pasze zawierające wysokiej jakości włókna i białka. W tym celu dobrze sprawdzają się wysłodki buraczane, łuska sojowa lucerna, czy pelet z traw (tzw. trawokulki). Tego rodzaju pasze pomagają przybrać na masie, nie powodując przy tym nadmiaru energii. Po przygotowaniu mają postać papki, dzięki czemu koń łatwiej i chętniej przeżuwa. Na rynku dostępne są gotowe rozwiązania w postaci miksu wyżej wymienionych komponentów. Dzięki temu w łatwy i wygodny sposób możemy zapewnić naszemu pupilowi wartościowe włókna pochodzące z różnych źródeł.
Postępujący proces starzenia organizmu końskiego, powoduje m. in. upośledzenie procesów trawiennych. Dieta seniora to głównie włókna roślinne, które składają się m.in. z celulozy, która rozkładana jest w jelitach. Na prawidłowe procesy trawienne u koni wpływają bakterie celuloityczne i pierwotniaki, które zamieszkują dalsze odcinki przewodu pokarmowego. To właśnie dzięki nim jest możliwy rozkład włókna pokarmowego. Warto rozważyć zastosowanie dodatku paszowego, który zapewni optymalny rozwój bakterii jelitowych czyli dostarczy im odpowiednich substancji odżywczych. Taką funkcję w diecie końskiej mogą spełnić drożdże paszowe. Zastosowane w żywieniu koni będą pełnić rolę probiotyku, wpływając tym samym na zachowanie mikroflory jelit w dobrej kondycji co z kolei gwarantuje większą przyswajalność podawanej paszy oraz syntezę witamin z grupy B i K.
Podsumowując końska emerytura to przede wszystkim prewencja i obserwacja witalności oraz kondycji. Tu może sprawdzić się zasada „ Lepiej zapobiegać niż leczyć” To od nas zależy w jaki sposób koń przeżyje swoją starość. Nie zapominajmy o ruchu, zapewni on lepsze krążenie, rozrusza stawy oraz spowolni proces spadku masy mięśniowej. Nie warto iść na kompromis trzeba zapewnić dostęp do pasz najwyższej jakości. Pamiętajmy, aby wszelkie zmiany w diecie wprowadzać stopniowo.